ساعت کوارتز یا اتوماتیک؟ چگونه از بین این دو انتخاب کنیم؟

 در دنیای ساعت های مچی ، دو نوع موتور اصلی وجود دارد که در قلب این ابزارهای ظریف می‌تپند: کوارتز و اتوماتیک. انتخاب بین ساعت کوارتز و ساعت اتوماتیک تصمیمی مهم برای هر علاقه‌مند به ساعت است، چرا که هر کدام دنیایی از ویژگی‌ها، مزایا و معایب خاص خود را دارند. آیا به دنبال دقت بی‌نظیر و قیمت مناسب هستید یا شیفته‌ی پیچیدگی مکانیکی و حس نوستالژیک یک شاهکار مهندسی؟ در این مقاله، سفری جذاب را آغاز می‌کنیم تا این دو دنیای متفاوت را از نزدیک بررسی کنیم و به شما کمک کنیم تا انتخابی آگاهانه و متناسب با نیازها و سلیقه‌ی خود هنگام خرید ساعت زنانه یا مردانه داشته باشید.

موتور ساعت

موتور ساعت، که به آن «مِکانیسم» یا «کالیبر» نیز گفته می‌شود، قلب تپنده‌ی هر ساعت مچی است و وظیفه‌ی اصلی آن، اندازه‌گیری و نمایش زمان است. این بخش تعیین‌کننده‌ی دقت، نحوه‌ی کارکرد، طول عمر و قیمت ساعت است. به طور کلی، دو نوع اصلی موتور ساعت وجود دارد: کوارتز و مکانیکی.

• موتورهای کوارتز: این نوع موتورها با استفاده از باتری و کریستال کوارتز کار می‌کنند. باتری، جریان الکتریکی را به کریستال کوارتز می‌فرستد و این کریستال با فرکانس بسیار دقیقی شروع به ارتعاش می‌کند. این ارتعاشات توسط مداری الکترونیکی شمارش شده و به پالس‌های الکتریکی تبدیل می‌شوند که موتور کوچکی را به حرکت در می‌آورند و در نتیجه عقربه‌ها به حرکت در می‌آیند. موتورهای کوارتز به دلیل دقت بسیار بالا، قیمت نسبتاً پایین و نیاز کم به نگهداری، بسیار محبوب هستند. تنها نکته‌ی نگهداری آن‌ها، تعویض دوره‌ای باتری است.

• موتورهای مکانیکی: این نوع موتورها بدون نیاز به باتری و با استفاده از قطعات مکانیکی پیچیده کار می‌کنند. انرژی مورد نیاز این موتورها از طریق فنری به نام «فنر اصلی» تأمین می‌شود که با کوک کردن (در موتورهای دستی) یا حرکت مچ دست (در موتورهای اتوماتیک) فشرده می‌شود. این فنر به تدریج باز شده و نیروی خود را از طریق چرخ‌دنده‌ها و چرخ‌ها به عقربه‌ها منتقل می‌کند.

ساعت کوارتز چیست؟

ساعت کوارتز برای اندازه‌گیری زمان از نوسان‌های یک کریستال کوارتز استفاده می‌کند. این کریستال با عبور جریان الکتریکی از آن، با فرکانس بسیار دقیقی شروع به لرزش می‌کند و این لرزش‌ها مبنای اندازه‌گیری زمان در این نوع ساعت‌ها هستند. به عبارت دیگر، موتور ساعت کوارتز با استفاده از یک باتری و یک قطعه‌ی کوچک از جنس کوارتز کار می‌کند.

نحوه عملکرد ساعت کوارتز به طور خلاصه:

1. باتری: منبع تغذیه‌ی ساعت کوارتز، یک باتری کوچک است که جریان الکتریکی را فراهم می‌کند.

2. کریستال کوارتز: این قطعه‌ی کوچک از جنس کوارتز، با دریافت جریان الکتریکی از باتری، با فرکانس بسیار دقیقی (معمولاً ۳۲۷۶۸ بار در ثانیه) شروع به لرزش می‌کند. این ویژگی به دلیل خاصیت پیزوالکتریک کوارتز است. یعنی با اعمال فشار مکانیکی یا میدان الکتریکی، کوارتز می‌تواند جریان الکتریکی تولید کند و بالعکس، با اعمال جریان الکتریکی، دچار تغییر شکل و ارتعاش می‌شود.

3. مدار الکترونیکی: این مدار، لرزش‌های کریستال کوارتز را شمارش کرده و به پالس‌های الکتریکی تبدیل می‌کند. این مدار در واقع مانند یک تایمر دقیق عمل می‌کند که تعداد مشخصی از لرزش‌ها را شمارش کرده و سپس یک پالس الکتریکی تولید می‌کند.

4. موتور پله‌ای (استپ موتور): این موتور کوچک، پالس‌های الکتریکی را دریافت کرده و عقربه‌های ساعت را به حرکت در می‌آورد. هر پالس الکتریکی باعث یک حرکت کوچک و دقیق در موتور می‌شود که در نهایت منجر به حرکت پیوسته عقربه‌ها می‌شود.

ساعت اتوماتیک چیست؟

ساعت مچی اتوماتیک، که به آن ساعت خودکار یا خود سیم‌پیچ هم گفته می‌شود، نوعی ساعت مکانیکی است که بدون نیاز به باتری و با استفاده از حرکت مچ دست کاربر، انرژی مورد نیاز برای کارکرد خود را تأمین می‌کند. این ساعت‌ها از پیچیدگی و ظرافت خاصی در ساختار خود برخوردارند و به همین دلیل، اغلب مورد توجه علاقه‌مندان به ساعت‌های لوکس و کلکسیونی قرار می‌گیرند.

نحوه عملکرد ساعت اتوماتیک به طور خلاصه:

1. روتور: قطعه‌ی اصلی در موتور ساعت اتوماتیک، روتور (Rotor) یا وزنه نوسان‌گر است. این قطعه به صورت نیم‌دایره‌ای و معمولاً از جنس فلز سنگین ساخته می‌شود و به گونه‌ای طراحی شده که با حرکت مچ دست، به دور محور خود می‌چرخد.

2. سیم‌پیچ (Mainspring): حرکت روتور، باعث کوک شدن فنر اصلی یا سیم‌پیچ می‌شود. این فنر، انرژی مکانیکی را در خود ذخیره می‌کند.

3. چرخ‌دنده‌ها و چرخ‌ها: انرژی ذخیره شده در فنر اصلی، از طریق مجموعه‌ای از چرخ‌دنده‌ها و چرخ‌ها به بخش‌های مختلف موتور ساعت منتقل می‌شود.

4. چرخ تعادل (Balance Wheel): این چرخ، با حرکت رفت و برگشتی خود، زمان را به واحدهای کوچک‌تر تقسیم می‌کند و به تنظیم سرعت حرکت عقربه‌ها کمک می‌کند.

5. عقربه‌ها: در نهایت، انرژی مکانیکی به عقربه‌ها منتقل شده و زمان را نمایش می‌دهند.

برتری‌ ساعت کوارتز بر اتوماتیک

ساعت‌های کوارتز و اتوماتیک هر دو نوع رایج ساعت مچی هستند، اما از نظر نحوه عملکرد، دقت، قیمت و سایر ویژگی‌ها تفاوت‌های اساسی با یکدیگر دارند. در اینجا به بررسی برتری‌های ساعت کوارتز نسبت به اتوماتیک می‌پردازیم:

1. دقت بسیار بالا:

مهم‌ترین برتری ساعت‌های کوارتز، دقت فوق‌العاده‌ی آن‌هاست. این ساعت‌ها به دلیل استفاده از نوسانات دقیق کریستال کوارتز، خطای بسیار کمی دارند (در حد چند ثانیه در ماه). در مقابل، ساعت‌های اتوماتیک به دلیل مکانیکی بودن، دقت کمتری دارند و ممکن است در طول روز چند ثانیه خطا داشته باشند. این اختلاف دقت، برای افرادی که به دقت زمان اهمیت زیادی می‌دهند، مزیت بزرگی برای ساعت‌های کوارتز محسوب می‌شود.

2. قیمت مناسب‌تر:

به طور کلی، ساعت‌های کوارتز به دلیل ساختار ساده‌تر و تولید انبوه، قیمت پایین‌تری نسبت به ساعت‌های اتوماتیک دارند. این موضوع باعث می‌شود که ساعت‌های کوارتز برای طیف وسیع‌تری از مردم قابل دسترس باشند. در حالی که ساعت‌های اتوماتیک، به خصوص مدل‌های لوکس و برندهای معروف، می‌توانند قیمت بسیار بالایی داشته باشند.

3. نیاز کم به نگهداری:

ساعت‌های کوارتز نیاز به نگهداری بسیار کمی دارند. تنها کاری که باید انجام دهید، تعویض باتری آن‌ها هر چند سال یکبار است. در مقابل، ساعت‌های اتوماتیک به دلیل پیچیدگی مکانیکی، نیاز به سرویس دوره‌ای توسط متخصص دارند تا عملکرد صحیح آن‌ها حفظ شود. این سرویس‌ها می‌توانند هزینه‌بر باشند.

4. مقاومت در برابر ضربه:

ساعت‌های کوارتز به دلیل ساختار ساده‌تر و قطعات کمتر، معمولاً در برابر ضربه و تکان مقاوم‌تر از ساعت‌های اتوماتیک هستند. این ویژگی آن‌ها را برای استفاده‌ی روزمره و فعالیت‌های ورزشی مناسب‌تر می‌کند.

5. وزن کمتر:

به طور معمول، ساعت‌های کوارتز به دلیل قطعات کمتر، وزن کمتری نسبت به ساعت‌های اتوماتیک دارند. این موضوع می‌تواند برای برخی از افراد که به دنبال ساعتی سبک و راحت هستند، مزیت محسوب شود.

برتری‌ ساعت اتوماتیک بر کوارتز

در حالی که ساعت‌های کوارتز به دلیل دقت بالا و قیمت مناسب، محبوبیت زیادی دارند، ساعت‌های اتوماتیک نیز مزایای منحصر به فرد خود را دارند که آن‌ها را برای بسیاری از علاقه‌مندان به ساعت، جذاب می‌سازد. در اینجا به بررسی برتری‌های ساعت اتوماتیک نسبت به کوارتز می‌پردازیم:

1. هنر و ظرافت مکانیکی:

مهم‌ترین برتری ساعت‌های اتوماتیک، پیچیدگی و ظرافت مکانیکی آن‌هاست. این ساعت‌ها از صدها قطعه‌ی کوچک و دقیق تشکیل شده‌اند که با هماهنگی بی‌نظیر، زمان را نشان می‌دهند. دیدن حرکت چرخ‌دنده‌ها و قطعات متحرک درون موتور ساعت، برای بسیاری از افراد جذاب و هیجان‌انگیز است و حس ارتباط با هنر و صنعت ساعت‌سازی را القا می‌کند. این حس، در ساعت‌های کوارتز که با مدارهای الکترونیکی کار می‌کنند، وجود ندارد.

2. عدم نیاز به باتری:

ساعت‌های اتوماتیک برای کارکردن به باتری نیاز ندارند. انرژی مورد نیاز آن‌ها از طریق حرکت مچ دست و کوک شدن فنر اصلی تأمین می‌شود. این ویژگی باعث می‌شود که نیازی به تعویض دوره‌ای باتری نباشد و از نظر زیست‌محیطی نیز مزیت محسوب می‌شود.

3. طول عمر بالا (با نگهداری مناسب):

ساعت‌های اتوماتیک با نگهداری صحیح و سرویس دوره‌ای توسط متخصص، می‌توانند برای دهه‌ها و حتی نسل‌ها کار کنند. قطعات مکانیکی این ساعت‌ها قابل تعمیر و تعویض هستند، در حالی که قطعات الکترونیکی ساعت‌های کوارتز ممکن است با گذشت زمان دچار فرسودگی و خرابی شوند و تعمیر آن‌ها دشوارتر باشد.

4. ارزش کلکسیونی و سرمایه‌گذاری:

برخی از ساعت‌های اتوماتیک، به خصوص مدل‌های لوکس و برندهای معتبر، ارزش کلکسیونی بالایی دارند و می‌توانند به عنوان یک سرمایه‌گذاری بلندمدت در نظر گرفته شوند. این در حالی است که ساعت‌های کوارتز معمولاً ارزش کلکسیونی کمتری دارند.

5. حس نوستالژیک و ارتباط با تاریخ ساعت‌سازی:

ساعت‌های اتوماتیک، یادآور تاریخ طولانی و پرفراز و نشیب صنعت ساعت‌سازی هستند. این ساعت‌ها، میراثی از مهارت و دانش صنعتگران گذشته را به دوش می‌کشند و حس نوستالژی و ارتباط با تاریخ را برای علاقه‌مندان به ارمغان می‌آورند.